Można powiedzieć, że przez wielu smakoszy kofeinowych, kawa rozpuszczalna ma złą sławę. Wszystko za sprawą ogólnie niskiej jakości i braku wyrazistego smaku. Kawa ta jednak jest popularna głównie ze względu na łatwość oraz szybkość wykonania, dlatego niektórzy są skłonni zrezygnować z walorów smakowych na rzecz szybkiego zastrzyku kofeinowego. Ale czy tą ceną nie jest również zdrowie? Czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa?
Historia kawy rozpuszczalnej
Kawa rozpuszczalna ma kilku ojców. Pierwszym z nich był David Strang, który pod koniec XIX wieku opatentował rozpuszczalny proszek kawowy, powstały poprzez metodę suszenia kawy za sprawą gorącego powietrza. Z kolei początek XX wieku przyniósł kolejnego pomysłodawcę kawy rozpuszczalnej – Satori Kato. Japończyk przedstawił swój przełomowy patent na targach w Chicago. Jednak dopiero trzeci twórca kawy rozpuszczalnej doprowadził do jej spopularyzowania. George Washington, który wbrew charakterystycznego nazwiska nie był prezydentem, założył w 1910 roku firmę produkującą kawę rozpuszczalną.
Firma Washingtona najprężniej funkcjonowała podczas I wojny światowej. Kawa instant była doskonałym napojem dla żołnierzy, którzy potrzebowali szybkiego i łatwego zastrzyku energii. Rok 1938 zapoczątkował istnienie znanej marki NESCAFE, kiedy to brazylijscy producenci kawy postanowili współpracować z firmą Nestle, aby zwiększyć swoje zyski za sprawą właśnie błyskawicznej w przygotowaniu kawy. Teraz kawa rozpuszczalna znacznie straciła na swojej popularności.
Produkcja kawy rozpuszczalnej – jak powstaje napój kawowy?
Istnieją dwa główne sposoby produkcji kawy rozpuszczalnej. Pierwszy z nich to proces liofilizacji. Liofilizacja to, najprościej ujmując, suszenie poprzez wymrażanie. Wszystko przebiega w obróbce przemysłowej. Ziarna są mielone, następnie zalewane gorącą wodą. Kolejnym etapem jest ich zamrożenie po ostudzeniu. Dzięki temu procesowi z wody powstają kryształki lodów. Wtedy woda zostaje oddzielona od zmielonej zamrożonej kawy. Lód usuwa się poprzez proces sublimacji w komorze o niskim ciśnieniu. Na samym końcu dochodzi do desorpcji, czyli pozbyciu się resztek substancji, takich jak woda. Kawa liofilizowana ma wyższą jakość niż ta poddawana tradycyjnemu suszeniu.
Dlatego lepiej jest częściej wybierać kawę liofilizowaną, ponieważ lepsza jakość wpływa nie tylko na smak, lecz także na nasze zdrowie. Picie kawy ma być przyjemnością, a nie przykrym obowiązkiem, dlatego zawsze sięgajmy po produkty najwyższej jakości. Niezależnie czy chodzi o kawę rozpuszczalną, czy tradycyjną.
Skład i właściwości kawy rozpuszczalnej – czy jest zdrowa?
Kawa rozpuszczalna wbrew pozorom zawiera mniej kofeiny niż kawa naturalna. Organizm jest więc o wiele mniej pobudzony niż po wypiciu innej kawy. W kawie rozpuszczalnej możemy znaleźć wiele minerałów takich jak cynk, magnez, wapń, czy mangan. Kolejnymi korzystnymi dla organizmu składnikami w kawie rozpuszczalnej są przeciwutleniacze – antyoksydanty. Obniżają one ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych oraz serca. Na dodatek, kawa rozpuszczalna ma w sobie mniej cholesterolu niż naturalna kawa. Niestety, kawa rozpuszczalna zawiera również nikiel, który ma właściwości alergizujące. Kolejnym mniej korzystnym składnikiem jest kwas szczawiowy. Obniża on wchłanianie się metali w organizmie, a na dodatek może przyczynić się on do kamicy nerkowej.
Szczawianów znajdziesz dwa razy więcej w kawie rozpuszczalnej niż naturalnej, dlatego, jeżeli cierpisz na choroby układu moczowego, lepiej unikaj kawy rozpuszczalnej, podobnie jak czarnej herbaty, która zawiera bardzo podobne ilości tego składniku. HMF, czyli hydroksymetylofurfural to związek o niepewnej szkodliwości. Może wywoływać nowotwory, jednak nie jest to do końca pewne, zwłaszcza że inne badania dowodzą czegoś przeciwnego. Kawa rozpuszczalna ma HMF znacznie więcej niż kawa naturalna.
Jakie są zalety picia kawy rozpuszczalnej? Czy kawa rozpuszczalna szkodzi?
Kawa rozpuszczalna jest szybka w przyrządzaniu, bo wystarczy zalać napar gorącą wodą, niczym herbatę i można się już zabierać do wypicia. Ponieważ zawiera mniej kofeiny, jest łagodniejsza, co może być dla niektórych plusem, jeżeli ktoś cierpi na choroby żołądka lub występują u takiej osoby reakcje alergiczne na kofeinę. Wielu producentów kaw rozpuszczalnych oferuje mnóstwo aromatów smakowych, które pozwolą na znaczną poprawę znikomego smaku tej błyskawicznej kawy. Co więcej, w kawie rozpuszczalnej znajduje się więcej pozytywnie wpływających na organizm wartości odżywczych niż negatywnych. Swoją popularność kawa zawdzięcza również cenie i łatwej dostępności. Znajdziesz ją w każdym sklepie i w dogodnych cenach. Poza tym, jej łatwość i szybkość przygotowania oraz jej łagodny smak, przekonuje do niej wielu ludzi, którzy nie mają czasu na długie parzenie.
Jakie są wady kawy rozpuszczalnej? Jak kawa rozpuszczalna wpływa na organizm?
Kawa rozpuszczalna oferuje gorszej jakości ziarna, co wynika bezpośrednio ze sposobu jej produkcji. Ponieważ ziarna i tak traci swoje walory smakowe w trakcie obróbki technologicznej, producenci rezygnują z wysokiej jakości ziaren do produkcji, bo jest to po prostu marnotrawstwem zasobów. Po procesie przetworzenia ziaren i tak nie da się zweryfikować jakości ziaren. Choć dla niektórych mniejsza ilość kofeiny może być zaletą ze względów zdrowotnych, dla wielu może być to ogromny minus, bo im mniej kofeiny, tym kawa mniej pobudza, a większa ilość zaszkodzi zdrowiu, a nie nadrobi braki w energii. Nie jest to zdecydowanie napój dla tych, którzy potrzebują potężnej dawki pobudzenia. Niska jakość ziaren przetworzonych technologicznie oznacza również zanik walorów smakowych, a te dla niektórych są kluczowe w piciu kawy.
Kawa rozpuszczalna zawiera również substancję zwaną akrylamidem. Pod wpływem wysokich temperatur dochodzi do reakcji Mailiarda, czyli reakcji chemicznej, której wynikiem ubocznym jest właśnie akrylamid. Jest on uważany za prawdopodobnie rakotwórczy. Nie oznacza to jednak, że spożycia kawy rozpuszczalnej należy natychmiast zaprzestać, ponieważ filiżanka kawy nie wpływ na zdrowie jest znikomy. Tej substancji nie jest tak wiele w kawie, jak na przykład w smażonych ziemniakach lub innych słonych przekąskach.
Czy kawa rozpuszczalna jest szkodliwa dla zdrowia?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Kawa rozpuszczalna jest poddawana większej ilości procesów technologicznych, z kolei mielona powstaje za sprawą zmielenia ziaren palonej kawy. Z jednej strony kawa rozpuszczalna zawiera dużo korzystnych dla organizmu minerałów, w tym mniejszą od naturalnej zawartość kofeiny. Niepokojąca jest obecność trującego akrylamidu, a im ciemniejsza kawa, tym jest tej substancji w napoju kawowym więcej. Najgorszym rodzajem kawy rozpuszczalnej, jaką można pić jest kawa typu 3 w 1, które zawierają duże ilości cukru oraz innych niezdrowych substancji. Poza tym, picie kawy rozpuszczalnej obniża przyswajalność żelaza, co może być szczególnie niekorzystne dla osób cierpiących na przykład na anemię. Ostateczną odpowiedzią powinno być stwierdzenie, że wszystko jest dla ludzi, dopóki przyswajane w zdrowych ilościach. Jedna porcja dziennie kawy rozpuszczalnej, czy też wypicie jej raz na jakiś czas jako alternatywa dla kawy naturalnej, to najzdrowsze rozwiązanie.
Jednak częstsze picie może prowadzić do nadwagi. Jednak to nie sama kawa przyczynia się do tycia, a dodatki w niej zawarte. Mleko, cukier lub syrop dla smaku – to potrafi dodać ogromne ilości kalorii. Nagle 4 kcal, które są minimalną ilością kalorii dostarczanych dziennie, mogą przerodzić się w 300 czy nawet 500 kcal, co dla niejednej osoby jest przeciętnym obiadem. Nawet po wypiciu więcej niż jednej szklanki czarnej kawy bez dodatków mogą nastąpić skutki uboczne, które mogą utrudnić komfort, a co za tym idzie pracę fizyczną.
FAQ
Czy kawa rozpuszczalna tuczy?
Sama kawa, bez żadnych dodatków, ma jedynie około 4 kcal, co sprawia, że właściwie bezpośrednio nie ma żadnego wpływu na tycie. Daje też duży przypływ energii dlatego pita przed treningiem może nawet wspomóc odchudzanie.
Czy kawa rozpuszczalna to prawdziwa kawa?
Wielu znawców kawy stwierdzi, że nie. Kawa rozpuszczalna, mimo złej sławy, jest prawdziwą kawą, tyle że przygotowywana ze słabej jakości ziaren, a co za tym idzie, traci wszelkie walory smakowe oraz zawartość kofeiny.
Co jest zdrowsze – kawa rozpuszczalna czy mielona?
Kawa rozpuszczalna jest produkowana z niższej jakości ziaren. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, która spośród kaw jest zdrowsza, w obu przypadkach należy zachować umiar, a także zwracać uwagę na jakość produktu, nie tylko na cenę.
Czy kawa rozpuszczalna szkodzi na żołądek?
Każda kawa ma właściwości drażniące, które mogą doprowadzić do zgagi, wzdęć, nudności lub bólu żołądka. Wiele zależy od jej przyrządzenia, ilości wypicia oraz ewentualnych dodatków, które mogą być również winowajcami. Kawa rozpuszczalna jednak jest mniej drażniącym żołądek rodzajem kawy.